برنامه صبحگاهی «صبح پارسی» که از دوشنبه تا جمعه هر هفته ساعت 9 صبح به تهیه کنندگی علیرضا نظارت و ابراهیم ارجمندی از شبکه جام جم پخش می شود، امروز با موضوع فرهنگ بر روی آنتن رفت. در این برنامه پس از پخش آیتم‌هایی مانند نماهنگ و بخش خوشمزه صبح پارسی؛ فرشید فهیم و آلا خامه‌یار با فرحناز کیان ارثی کارشناس روانشناسی کودک و محمد مهدی باقری، فعال حوزه ادبیات و ویراستار نمونه کشوری به گفت و گو نشستند.

در بخش اول گفت‌وگو کیان ارثی گفت: یک سری مشکلات در دوران کودکی و نوجوانی رایج‌تر از موارد دیگر هستند که والدین باید از آن مطلع شوند. برای مثال والدین به دلیل درس نخواندن و بازیگوش بودن فرزندانشان به آن‌ها برچسب می‌زنند اما باید بدانند علل این رفتار چیست. یکی از مواردی که والدین باید در دوران کرونا با آن آشنا باشند بحث افسرده‌خویی است که به دلیل قرنطینه ما شاهد افت علاقه و انگیزه هستیم.

وی افزود: بسیاری از کودکان و نوجوانان برای برقراری ارتباط اجتماعی خود در این دوران به فضای مجازی روی آوردند. یکی از بحث‌هایی که والدین باید به آن توجه داشته باشند، به خصوص اگر در خانواده سابقه افسردگی داشته باشند، همین افسرده‌خویی است. یکی دیگر از مهم‌ترین مشکلاتی که برای کودکان و نوجوانان وجود دارد اضطراب اجتماعی است. بیشتر والدین از این مشکل مطلع نیستند و به کودک اصرار می‌کنند تا رفتار‌های اجتماعی انجام دهند اما این امر باعث می‌شود کودک بیشتر مضطرب شود و بسیاری جاها حضور پیدا نکند.

کیان‌ ارثی ادامه داد: در بحث تربیت فرزند، ابتدا باید آگاه باشیم. متاسفانه بسیاری از والدین فکر می‌کنند با خواندن چند کتاب تربیت کودک می‌توانند برای این امر آماده باشند. افراد باید بدانند مضطرب بودن با خجالتی بودن متفاوت است. کودکان خجالتی تنها نیاز دارند تا مدتی را در فضای مورد نظر بگذرانند تا آماده ارتباط گرفتند شوند، اما کودکانی که اضطراب اجتماعی دارند در هر موقعیت اجتماعی دچار اضطراب شدید می‌شوند که همین مسئله می‌شود در آینده دچار افسرده‌خویی شوند.

در ادامه کیان ارثی گفت: گروه بعدی مشکلات کودکان و نوجوانان بیش فعالی است که به معنی نقص توجه است و در سه نوع قرار دارد. باید بدانیم که برای تشخیص افراد بیش فعال باید حتما به صورت تخصصی مورد بررسی قرار گیرند و نمی‌توان به آن‌ها بی دلیل برچسب زد. گروه اول افراد هایپر اکتیو هستند که بیش‌تر دیده می‌شوند. این افراد کسانی هستند که خیلی تحرک دارند و سر و صدای زیادی دارند.

وی بیان کرد: گروه دومی که کمتر می‌شناسیم افرادی هستند که شیطنیت و تحرک ندارند اما تمرکز ندارند چرا که ساعت‌های بسیاری را در فکر و خیال می‌گذرانند. این اشخاص با بی‌برنامگی مواجه می‌شوند، می‌توانند برنامه بریزند اما قدرت اجرای آن‌ را ندارند. این دسته از کودکان و نوجوانان بسیار حواس‌پرت هستند و متوجه محیط اطرافشان نیستند. این مسئله می‌تواند تا بزرگ‌سالی افراد ادامه داشته باشد اما خوشبختانه قابل درمان است. نوع سوم مشکلات بیش‌فعالی ترکیبی از دو نوع دیگر است که برای درمان آن‌، افراد باید تحت نظارت متخصص روانپزشک و روانشناس باشند.
 

در بخش بعدی برنامه پس از پخش نماهنگ،  محمد مهدی باقری فعال زبان فارسی گفت: ما با زبان کار‌های گوناگونی انجام می‌دهیم. ما با زبان می‌توانیم ازدواج کنیم و طلاق بگیریم. ما با زبان از هم تشکر می‌کنیم و ارتباط می‌گیریم. اگر زبان ما قوی باشد ارتباط پویاتری خواهیم داشت و برای برقراری ارتباط بهتر نیاز داریم که مهارت‌های خود را بیشتر کنیم.

وی افزود: کلام باید متناسب و متنوع باشد و برعکس آن؛ کلیشه می‌شود. ما در هر شرایط از کلمه مرسی برای تشکر استفاده می‌کنیم اما برای مثال ما وقتی به یک بزرگسال می‌گوییم "شب بخیر" به ما می‌گویند: "عاقبتت بخیر" و اینگونه ارتباط قوی‌تری شکل می‌دهند. مشکل مرسی گفتن؛ ریشه ی آن نیست بلکه تکراری شدن آن است، چرا که با تکرار یک کلمه ارزش آن کم می‌شود.

پس از پخش نماهنگ میان برنامه؛ باقری با استفاده از تخته کچ توضیح داد: طبق دستور خط فرهنگستان تمام مصدر‌هایی که با الف شروع می‌شوند زمانی که ب التزام اول آن‌ها می‌آید بدون الف نوشته می‌شوند. همچنین طبق دستور خط فرهنگستان نام‌هایی مثل داوود با دو «و» نوشته می‌شوند اما ملاک اصلی شناسنامه افراد است. همچنین حرف «خواهر» به آن دلیل اینگونه نوشته می‌شود که در گذشته همانطور که نوشته می‌شود خوانده می‌شده. 

وی افزود: در مواردی نیم ‌فاصله گذاشتن باعث می‌شود معنی حرف تغییر کند. برای مثال دست‌گیر به معنای کمک است و دستگیر معنی بازداشت کردن دارد. کلماتی مانند امضا، اعضا و اولیا می‌توانند با حمزه یا بدون آن نوشته شوند اما هر طور که اولین بار نوشته شود تا پایان متن باید همان‌طور پیش برود.

باقری ادامه داد: خوشبختانه برای اشتباهات با ه کسره توضیحات بسیاری در اینترنت و فضای مجازی وجود دارد. گاهی به جای استفاده از کسره که ناشی از اضافه شدن واژه ای به واژه دیگر است از "ه" استفاده می شود که این امر به طور کلی معنای عبارت را تغییر می‌دهد. برای تشخیص اینکه واژه با کسره اضافه صحیح است یا به "ه" در انتهای آن نیاز دارد باید متوجه باشیم که واژه صفت و موصوف یا مضاف و مضاف الیه هست یا نیست. فعل «است» ربطی است و دو حرف را به هم ربط می‌دهد. معادل انگلیسی آن‌ Is است. در مقابل فعل «هست» تنها تک جزئی استفاده می‌شود و بودن یک چیز را مشخص می‌کند.

او همچنین گفت:  بهترین جایگزین برای «را» برای نوشتار در فضای مجازی استفاده از «رو» است اما ترجیح آن است که همیشه از خود «را» استفاده کنیم.