در بخش اول برنامه میهمان سعدی شناس گفت: اطلاعاتی که ما از بزرگان ایران داریم در دو حالت ثابت شده و مجهول وجود دارند. آنچه درباره سعدی اثبات شده وفات پدر او در کودکی است که در بوستان خود به آن اشاره می‌کند. پدر وی کارمند دولتی بوده و رفاه نسبی نیز داشته است چرا که در بوستان آمده که پدرش برای او لوح و انگشتر طلا خریده است. از مسائل دیگر که از آن مطمئن هستیم تحصیل سعدی در نظامیه بغداد است. مدارس نظامیه مراکزی بودند که حکم دانشگاه‌ها را داشتند که به دستور نظام الملک در شهرهای مختلف مانند نیشابور تاسیس شده بودند.
قشمی اظهار کرد: در این مدارس استاد‌های بزرگی تدریس می‌کردند که یکی از آن‌ها امام محمد غزالی است. نکته قطعی دیگر بهره بردن سعدی از حضور استادانی مانند عمر سهروردی و ابن جوزی دوم است که در آثار سعدی به آن‌ها اشاره شده. نکته دیگر سفرهای سعدی به مناطق مختلف بوده است. وی طی یکی از سفرهایش به یمن ازدواج کرده و حاصل آن طفلی بوده که متاسفانه در خردسالی از دنیا می‌رود.
وی افزود: نکته مسلم دیگر آن است که سعدی بعد از سال‌ها جهانگردی در سال ۶۵۴ به شیراز بر میگردد و بلافاصله در ۶۵۵ بوستان خود را به نظم می‌کشد و به ابوبکر زندی تقدیم می‌کند. سال پس از آن نیز گلستان را در کمتر از یک فصل تالیف می‌کند و آن را به سعد ابن ابوبکر زندی تقدیم می‌کند. نکته پایانی مسلم در رابطه سعدی سال مرگ وی در سال ۶۹۴ الی ۶۹۶ از بین رفته است.
او ادامه داد: مجهولاتی در رابطه با سعدی وجود دارد که یکی از آن‌ها نام او است. کسی نمی‌داند که نام او مسلح، مشرف یا عبدالله بوده است. از مجهولات دیگر القاب و نسب ایشان است که چرا به او سعدی می‌گویند. سعدی شغل خاصی نداشته و عموم زمان خود را به جهانگردی سپری می‌کرد. او در آخرین سفرهای خود به حج رفت و پس از آن از تبریز دیدن کرد و به دیدار برادران جبیدی رفت. در آنجا با حاکم مغول آشنا می‌شود و سپس به شیراز بازمی‌گردد.
این کارشناس ادبیات گفت: سعدی سعی داشته بگوید انسان باید خودش باشد و همواره حقیقت را بگوید. او از رفتارهایی مانند غیبت، دروغ، ظلم و رعایت نکردن حقوق دیگران بیزار بوده و آن‌ها را بیان می‌کند. سعدی فردی تیزبین، جهانگرد و آگاه بوده است. او از افکار بزرگان زمان خود آشنا بوده و در نتیجه سعدی هوشی فراتر از زمان خود داشته است. علت ماندگاری سعدی، مولانا و حافظ آن است که این افراد حرف‌های جهانی برای انسان‌ها زده‌اند که در چارچوب زمان و مکان محدود نمی‌شوند.
قشمی افزود: به جرئت می‌توان گفت که در اشعار فارسی هیچ‌کس همانند سعدی قدر دوست را ندانسته است. به طور کلی اگر ما سه استاد بزرگ شعر ایران یعنی حافظ، مولانا و سعدی را در نظر بگیریم متوجه می‌شویم که عرفانی‌ترین اشعار متعلق به مولانا است. در مقابل اشعار سعدی عموما زمینی هستند که مفاهیم عرفانی در خود ندارند و زمانی که از دوست سخن می‌گوید منظورش یک دوست زمینی است. در نتیجه می‌توانیم مجدد تاکید داشته باشیم که هیچ‌کس قدر دوست را در اشعار همانند سعدی ندانسته است.
او گفت: تمام دانشمندان قدیمی ایران، به ویژه آن‌هایی که به ادبیات علاقه داشتند، مطالعات بسیار دقیق و گسترده‌ای داشتند. در کنار آن‌ها نیز دیوان‌های مختلف شاعران مختلف در زبان‌های متفاوت را می‌خواندند. آشنایی این بزرگان با علوم و متون مختلف فارسی و عربی باعث شده افرادی مانند سعدی و حافظ کلامی پربار و قوی داشته باشند.
در دوره سعدی شاعرانی در خارج ایران مانند حسن دهلوی و سیف فرغانی به اشعار سعدی اشاره داشته‌اند. در قرن هشتم جهانگرد مراکشی به نام ابن بطوطه وجود داشت که در سفرنامه خود نوشته در سفر دریایی خود به چین متوجه زمزمه اشعار فارسی توسط کشتیبان شدم. وی آن شعر را در سفرنامه خود یادداشت می‌کند که مشخص می‌شود این شعر از سعدی است.
این کارشناس ادبیات و سعدی شناس گفت: آثار سعدی به زبان‌های مختلف ترجمه شده و اروپایی‌ها با اشعار وی آشنا شدند. بیشترین افراد تاثیر گرفته از سعدی از فرانسه بوده‌اند. از اشخاص تاثیر گرفته می‌توان به آلفرد دو موسه و لامارتین اشاره کرد. نکته جالب آن است که تاثیر سعدی در فرهنگ فرانسه به قدری بوده که فردی به نام لازار لو کارنو که انقلابی بوده است نام اولین و دومین فرزند خود را سعدی می‌گذارد. فرزند دوم کارنو در مهندسی نامدار می‌شود که اکنون در ترمودینامیک، سیکل و چرخه کارنو به نام او ثبت شده است. لازار کارنو پسر سومی داشته که او نیز نام فرزند خود را به دلیل علاقه پدرش، سعدی می‌گذارد. این کودک نیز با گذر زمان به مقامات و مناسب اجتماعی می‌رسد و در سال ۱۸۷۷ رئیس جمهور فرانسه می‌شود و او نیز نام فرزند خود را سعدی می‌گذارد.
در بخش دوم برنامه روانشناس گفت: تله‌های شخصیتی به دلیل عدم دانایی ما به وجود آن‌ها چنین نامی دارند. این تله‌ها در کودکی افراد ریشه دارند که به دلایل مختلف مانند مقایسه شدن کودکان توسط والدین شکل می‌گیرند. افرادی که در کودکی مقایسه شده‌اند همواره احساس بی‌ارزشی می‌کنند و به صورت مداوم در تلاش هستند ارزش خود را با آموزه‌های جدید بالا ببرند. این اشخاص به صورت پیاپی در استرس قرار دارند و احساس آرامش را تجربه نمی‌کنند. مقایسه شدن در کودکی و احساس بی‌ارزشی نمود‌های مختلفی دارد که یکی از آن‌ها جبران افراطی و دیگری ناامیدی و عدم تلاش است. تله‌ها بدون آگاهی افراد زندگی آن‌ها را تغییر می‌دهند.
طباطبایی با اشاره به وجود ۱۸ طرح‌واره در شخصیت افراد گفت: یکی از احساسات که از تله‌ها به حساب می‌آید محرومیت احساسی است که باعث می‌شود افرادی که در کودکی مورد ابراز علاقه قرار گرفته‌اند به کسی وابسته شوند که کمترین میزان احساسات را به آن‌ها نشان می‌دهد. از آنجایی که فرد در کودکی خود مورد ابراز علاقه قرار نگرفته در ناخودآگاه خود تصور می‌کند اگر شخصی که با همه سرد برخورد می‌کند به او جواب بله بدهد دیگر دوست‌داشتنی و قابل قبول است.
او اظهار کرد: احساس رها شدگی نیز باعث می‌شود فرد به سراغ کسانی برود که خیلی اوقات حضور ندارند و یا باور دارند همه دیر یا زود او را رها می‌کنند. این احساس از طرف دیگر باعث رفتارهای پر اضطراب و پیگیرانه می‌شود که فرد در آن به صورت مدام سراغ همسر خود را می‌گیرد و به او فضایی برای گذراندن زمان نمی‌دهد.
وی افزود: تمام طرح‌واره‌ها به نوعی در انسان‌ها وجود دارد و آگاهی از آن‌ها می‌تواند رفتارهای افراد را کنترل کند. اگر اشخاص از طرح‌واره خود مطلع باشند می‌توانند چگونگی بهبود آن‌ها را بیاموزند و تله‌های رفتاری را برطرف کنند. طیف و عمق طرح‌واره‌ها با شناخت آن‌ها مشخص می‌شود و اگر این طیف و عمق بالا باشد اشخاص باید به متخصص‌ها مراجعه کنند تا ریشه‌یابی لازم صورت گیرند.
یکی دیگر از طرح‌واره‌های دیگر بی‌اعتمادی و بدرفتاری است که باعث می‌شود افراد نگران خیانت دیدن هستند. این اشخاص می‌توانند چند حساب کاربری فضای مجازی داشته باشند که دیگران را مورد بررسی قرار دهند. این نوع رفتارها باعث می‌شود فرد طرف مقابل خود را به انجام رفتارهایی مانند خیانت هدایت کند. معمولا انسان‌ها با کنترل‌گرایی صمیمیت رابطه را از بین می‌برند و باعث نابودی رابطه می‌شوند.
طباطبایی ادامه داد: ریشه رفتار بی‌اعتمادی می‌تواند به دلیل حضور والدین دروغگو باشد. برای مثال پدری به کودک خود وعده خرید دوچرخه می‌دهد اما وقتی زمان آن فرا می‌رسد زیر قول خود می‌زند. زمانی که امین‌ترین و مورد اعتمادترین شخصیت زندگی کودک به او دروغ می‌گوید احساس بی‌اعتمادی در فرزند ریشه پیدا می‌کند. این مسئله باعث می‌شود فرد با همسر خود به مشکل بخورد و صحبت‌های او را باور نکند.
برنامه صبحگاهی "صبح پارسی"که از دوشنبه تا جمعه هر هفته ساعت ۹صبح به تهیه کنندگی علیرضا نظارتاز شبکه جام جم پخش می شود، امروز با موضوع سعدی شناسی بر روی آنتن رفت. در این برنامه پس از پخش آیتم‌ها، نماهنگ وخواندن خبر صبح پارسی؛ سارا شاکری و محمد امین نبی‌اللهی بامرتضی قشمی، کارشناس ادبیات و سعدی شناس و مهدی طباطبایی‌فر، روانشناس به گفت و گو نشستند.