احمد جولایی، کارشناس هنرهای نمایشی و بازیگری مهمان دیشب شب‌نشینی بود؛ وی در این برنامه از ماهیت تعزیه و پیشینه آن در کشورهای مختلف صحبت کرد. او همچنین از تاثیر تعزیه بر دل مردم سخن گفت.
جولایی در ابتدای سخنانش گفت: تعزیه به معنای لغوی یعنی سوگواری و دیدار از مردگان است اما امروزه این لغت معنای نمایش‌هایی را می‌دهد که برای عزاداری ائمه به خصوص واقعه کربلا صورت می‌گیرد. تعزیه طی سال‌های مختلف تکامل یافته و در ابتدا با دسته‌روی‌ها آغاز شده که همراه با روایات صورت می‌گرفته است؛ با گذر زمان افراد لباس‌های نقش‌های مختلف را بر تن کردند و ماجرای کربلا را بر تن کردند اما پس از آن برخی تصمیم گرفتند که روایات را با گفتار زمان حال اجرا کنند و تعزیه به حالت امروزی درآمد. تعزیه با گذر زمان معماری متفاوتی به خود گرفته و در هر منطقه نیز تفاوت دارد.
برای اجرای تعزیه عناصری دخیل هستند که یکی از آن‌ها بازیگری است که از طفل‌خوانی آغاز می‌شود و به جوان‌خوانی و امام‌خوانی می‌رسد. در تعزیه کارگردانی و دکورسازی نیز وجود دارد و دکور تعزیه همیشه افقی است. نخل‌گردانی، علم‌گردانی و تیغه‌گردانی نیز در تعزیه‌ها صورت می‌گیرد. معماری مکان اجرای تعزیه نیز بسیار مهم است چرا که افراد باید بتوانند در اطراف نمایش بنشیند و دید خوبی به اجرای بازیگران داشته باشند.
وی افزود: با وجود آن که بیشتر تعزیه‌ها درباره عاشورا صورت می‌گیرد، سایر وقایع تاریخی و دینی نیز توسط تعزیه‌ها به نمایش در می‌آیند. در یونان و مصر قدیم نیز تعزیه‌هایی صورت می‌گرفتند که ماهیت اساطیری داشته‌اند. ما نیز در اجرای تعزیه بسیار جلو رفته‌ایم و کمتر پیامبری وجود دارد که در رابطه با او تعزیه وجود نداشته باشد. با این وجود پایان تمامی تعزیه‌ها اشاره‌ای به حادثه عاشورا دارد و در آن‌ها گریزی به صحرای کربلا زده می‌شود.
او اظهار داشت: در ایران تعداد دسته‌ها، تکیه‌ها و تعزیه‌ها در تفرش بسیار به نسبت جمعیت‌شان بالا است اما از طرف دیگر مناطقی مانند اصفهان، شیراز، تهران و مشهد تکیه‌های بسیاری دارند. همچنین در مناطقی مانند نوش‌آباد و بندرعباس هر تعزیه چند هزار شرکت‌کننده دارد که بسیار قابل توجه است. اوج اجرای تعزیه در ایران به دوره قاجاریه و عهد ناصری برمی‌گردد که تعداد تعزیه‌ها به شدت بالا بودند.
این کارشناس هنرهای نمایشی و بازیگری گفت: تعزیه هنر نمایش است و از ابرهنرها به حساب می‌آید چرا که هنری مرکب است؛ اغلب تعزیه‌خوانان نیز با نسخه کار می‌کردند که تنها توسط افراد باسواد تهیه می‌شدند. بازیگران تعزیه نیز به دلیل تحریری که در صدای خود داشتند توانستند مردم را تحت تاثیر قرار دهند. تمامی این ویژگی‌ها باعث شده تعزیه طی سال‌ها در دل مردم جای پیدا کند تا جایی که بسیاری از مردم بانی تعزیه‌ها باشند.
گفتنی است؛ برنامه «شب نشینی» از شنبه تا جمعه هر هفته ساعت ۲۳:۳۰ به وقت تهران و ۲۱ به وقت وین بر روی آنتن شبکه جهانی جام جم می‌رود و تهیه کننده این برنامه نیز علی اصغر کاکاوند است. اطلاعات بیشتر درباره «شب نشینی» و مهمان‌های برنامه هر روز در صفحه اینستاگرامی @shabneshini. irani بارگذاری می‌شود.