احسان مهرجو، دکترای نجوم و ستاره شناسی گفت: بارشهای شهابی به دلیل قطع مدار زمین توسط ستارههای دنبالهدار در جهت حرکت به دور خورشید شکل میگیرند؛ زمین یک مدار فرضی دارد که به دور خورشید میگردد. زمانی که مدار ستارههای دنبالهدار مدار زمین را قطع میکنند بارشهای شهابی شکل میگیرند.
مهرجو ادامه داد: از آنجایی که ستارههای دنبالهدار تودههای سنگی و یخی هستند به هنگام نزدیک شدن به خورشید تبخیر میشوند و به همین دلیل دنبالهای از آنها به وجود میآید و به آنها ستارههای دنبالهدار میگویند. همچنین ذرههای سنگی آنها به هنگام عبورشان پخش و پراکنده میشوند و در مسیر مدار زمین قرار میگیرند؛ زمانی که زمین به حرکت خود به دور خورشید ادامه میدهد با سرعت بالا به خرده سنگهای باقیمانده از ستارههای دنباله دار برخورد میکند.
وی افزود: سرعت حرکت زمین به دور خورشید ۳۰ کیلومتر بر ثانیه است و به همین دلیل برخورد با خرده سنگهای ستارههای دنباله دار یک شرایط زیبا را به نمایش میگذارد که از نیم ثانیه تا دو ثانیه ادامه دارد. وقتی زمین از مسیری که بیشترین خرده سنگها در آن وجود دارند عبور میکنند بارش شهابی به اوج خود میرسد. این بارشها معمولا از ۱۶ آذر ماه تا ۲۴ آذر ماه وجود دارند. بارشهای شهابی بدون نیاز به ابزار نجومی قابل رویت هستند و از آنجایی که در نقاط مختلف آسمان هستند بهتر است افراد با چشم غیر مسلح به آنها نگاه کنند. توصیه میشود علاقهمندان به این بارشها چنین فرآیندی را خارج از شهر مشاهده کنند.
او ادامه داد: رنگ شهابها بیانگر عناصر تشکیلدهنده سنگهای برخورد کننده با جو زمین هستند. بارش جوزایی امشب به دلیل گذر سیارک فایتون ۳۲۰۰ شکل گرفته است. بارشی هم در مرداد ماه وجود دارد که جزو بارشهای پر شهاب به حساب میآید. هر کدام از شهابها از یک کانون بارش میآیند و نام بارشهای شهابی بر اساس مبدا صورت فلکی هر شهاب انتخاب میشود. اکنون شهابهایی که از مدار گذر کردند از صورت فلکی جوزا آمدهاند و به همین دلیل بارش شهابی جوزایی نام دارند. به طور میانگین هر روز ۱۷ الی ۲۰ شهاب در آسمان قابل مشاهده است اما ما به مواردی اهمیت میدهیم که در یک ساعت میشود تعداد بسیاری از آنها را مشاهده کنیم.
مهرجو گفت: سنگهایی که به جو زمین برخورد میکنند اگر کوچک باشند میسوزند اما اگر بزرگتر باشند خرد میشوند و در برخی موارد به سطح زمین میرسند. اگر سنگهای برخورد کننده به زمین بزرگ باشند میتوانند آسیبهای بسیار شدیدی به زمین برسانند.ساختار هر شهاب سنگ متفاوت است و معمولا از جنس آهنی، فلزی یا سنگی برخوردارند؛ این شهابها بسیار سنگین هستند و حالتی مات و کدری دارند. بهترین راه به هنگام پیدا کردن شهاب سنگ بردن آن به سازمان زمین شناسی است تا آزمایش ترکیبات آن صورت بگیرد. شهاب سنگها به ما کمک میکنند تا بفهمیم چه عناصری در شکلگیری منظومه شمسی نقش داشتهاند.
برنامه صبحگاهی "صبح پارسی" که از دوشنبه تا جمعه هر هفته ساعت ۹ صبح به تهیه کنندگی مهرداد قطبیزاده از شبکه جام جم پخش می شود، امروز با موضوع بارشهای شهابی بر روی آنتن رفت. در این برنامه پس از پخش آیتمها و نماهنگ صبح پارسی؛ محمد امین نبیاللهی و آلاء خامهیار با احسان مهرجو، دکترای نجوم و ستاره شناسی به گفت و گو نشستند.