حقوق خانواده و حضانت فرزندان، موضوع برگزیده  برنامه­ ی این هفته «مشاور» بود؛  برنامه­ ای که یکشنبه 25 تیرماه با حضور «محمدعلی اسفنانی» (حقوق­دان و قاضی باسابقه) به طور زنده از شبکه جام جم پخش شد. برنامه با تعریف دقیقی از مفهوم حضانت آغاز شد و با توضیح در خصوص موادی از قانون مدنی و قانون حمایت خانواده در خصوص این موضوع مهم ادامه یافت.

قاضی اسفنانی در آغاز گفت: حضانت یک اصطلاح فقهی خاص برای نگهداری و تربیت طفلی است که نیاز به سرپرستی دارد. ماده1168 قانون مدنی نگهداری از فرزندان را هم حق و هم تکلیف والدین می­ داند؛ به این معنا که  مطابق این قانون نمی­توان حق نگهداری و تربیت فرزند را بدون دلیل موجه و حکم دادگاه از پدر و مادر سلب کرد. همچنین پدر و مادر نمی­ توانند از نگهداری و تربیت فرزندشان خودداری کنند. ماده بعدی این قانون مربوط به حضانت فرزندان در زمانی­ است که پدر و مادر به هر دلیل جدا از هم زندگی می­ کنند. طبق   ماده 1169 قانون مدنی، برای حضانت فرزندان پس از جدایی، مادر تا هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن، اولویت با پدر است؛ مگر آن­که مصلحت فرزند به گونه­ ای دیگر اقتضا کند. در هر صورت تأمین مخارج زندگی با پدر است و هیچ­ یک از طرفین به استناد حق حضانت نمی­ توانند مانع ملاقات طرف دیگر با فرزند شوند. ممانعت از ملاقات جرم است و می­ تواند یکی از دلایل سلب حضات باشد. همچنین در قانون مدنی موارد دیگری  مانند اعتیاد، بیماری روانی، سوءاستفاده از فرزند، جنون مادر و ازدواج مجدد مادر مشخص شده که می­ تواند موجب سلب حضانت از فرزند ­شود.

میهمان برنامه ادامه داد: فرزندان بعد از رسیدن به سن بلوغ قانونی اختیار دارند که  حضانت پدر یا مادر را برای خود انتخاب کنند. سن بلوغ برای دختران ایرانی 9 سال قمری تمام و برای پسران 15 سال قمری (معادل 8 سال و 10 ماه شمسی برای دختران  و 14 سال و 9 ماه شمسی برای پسران) است.

تفاوت سن بلوغ در قوانین ایران و کشورهای دیگر، مطلب مهم دیگری بود که محمدعلی اسفنانی در پاسخ به پرسش یکی از مخاطبان ایرانی مقیم خارج از کشور درباره­ ی آن توضیح داد. وی گفت: در ایران بر اساس مواد 1209 و 1210 قانون مدنی سن بلوغ و سن رشد متفاوت است. سن رشد در کشور ما 18 سال شمسی است، با این توضیح که در فاصله­ ی سن بلوغ و رشد، نوجوانان می­ توانند در خواست حکم رشد کنند. در این صورت مبتنی بر ادله وبا حکم قاضی، سن رشد می­ تواند کمتر از 18 سال باشد. در خارج از کشور، ایرانیان در احوال شخصیه تابع قوانین ملی و تابعیت اولیه هستند؛ اما در موارد حقوقی باید از قوانین کشور اقامتگاه پیروی کنند. 18 سال تمام عرف بیشتر کشورها برای سن رشد و بلوغ قانونی است؛ اما در اسکاندیناوی مثلأ در اتریش این سن 21 سال و در بعضی کشورها 22 سال است.